تلمیح در اشعار حکیم نزاری قهستانی

چکیده این پایان نامه موضوع تلمیح را که یکی از موضوعات جذاب و پرمایه ی ادبیات فارسی است مورد بررسی قرار می دهد و ضمن بررسی جایگاه تلمیح در ادبیات به بازبینی کاربرد این صنعت ادبی در دیوان نزاری قهستانی می پردازد. نزاری قهستانی از شاعران نیمه ی دوم قرن هفتم و آغاز قرن هشتم است که آثاری به نظم از خود به جای گذاشته است. اشعار وی ساده و بی پیرایه و خالی از تکلّف است و باورها و اندیشه های اسماعیلی به وضوح در آثارش مشاهده می شود و چنانچه از شواهد ارائه شده بر می آید، نزاری مانند بسیاری از شاعران دیگر عصر خود از تلمیح برای بیان اندیشه های دینی- اخلاقی بهره می گیرد. در واقع اشارات در کلام وی وسیله ای است تا او بتواند دانسته های تعلیمی- معرفتی خود را به نحوی گیرا و تأثیرگذار به مخاطبان خویش انتقال دهد. تلمیح در شعر نزاری به تنهایی هدف نیست بلکه مقصودی است نهفته که در پس آن، ذهن مخاطب را به عبور از لایه های ظاهری و رسیدن به معنای نهفته در زیر واژه ها وعناصر تلمیحی رهنمون می سازد. در این تحقیق که به روش اسنادی انجام گرفته است نتیجه می گیریم که اشعار نزاری، اندیشه های اسماعیلی زمان وی، که در استعارات صوفیانه بیان شده اند را در خود جای داده است. حکیم نزاری قهستانی هم چینن در اشعار خود توجه زیادی به آیات و احادیث داشته که نشان دهنده ی آشنایی او به شارع مقدس بوده است.